ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘਾ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਵਾਲਾ ਸਵਾਲ ਹੈ । ਅੱਜ ਦੀ ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ, ਵੱਡੇ ਘਰ, ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਾਰਾਂ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਹੱਸਦੀਆਂ ਤੇ ਪਰਫੈਕਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ? ਖਾਲੀਪਣ, ਅਣਕਹੀ ਥਕਾਵਟ, ਮਨ ਦੇ ਉਲਝੇ ਰਿਸ਼ਤੇ, ਤੇ ਰਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਚੈਨ ਨੀਂਦਾਂ। ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਭੱਜਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ, ਮਨ ਦਾ ਚੈਨ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਅਸਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਐਸੇ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਚੱਲ ਪਏ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਸਚਾਈ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਖਾਵਾ ਹੈ, ਤੇ ਸਾਡੀ ਨੀਂਦ, ਸਿਹਤ, ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੇ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਭ ਕੁਝ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਚਮਕਾਉਣ ਲਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਨੀਂਦ ਗਵਾ ਬੈਠੇ ਹਾਂ, ਸਿਹਤ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਰਹੀ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਥਕਾਵਟ ਆ ਗਈ, ਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਕਿਤੇ ਖੋ ਗਈ। ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਹੈ ਇਕ ਝੂਠੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਆਟਾ ਗੁੰਨਦੀ, ਰੋਟੀ ਬਨਾਉਂਦੀ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਖੜੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਸਫਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ, ਦੇਖਭਾਲ, ਸਬਰ, ਦਿਆਲਤਾ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਪਿਆਰ ਅਣਜਾਣੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਭਲਾਈ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਹੀ ਭਲਾਈ' ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਘੁਟਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਮਾਪੇ ਇਹ ਮੰਨ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਹ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਭ ਸੁਖ ਤਿਆਗ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਮਹਿੰਗੇ ਸਕੂਲ, ਟਿਊਸ਼ਨ, ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਘਰ, ਵਧੀਆ ਜੀਵਨ,  ਕਾਰਾਂ, ਲਾਇਫਸਟਾਈਲ ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਹੱਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਖ਼ੁਦ ਲੈਣ ਤੇ ਫਿਰ ਉਮੀਦ ਰਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਕ਼ਿਸਮਤ ਮੰਨਣ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਹਾਵਤ ਹੈ। “ਸਿਹਤ ਹੀ ਦੌਲਤ ਹੈ।” ਪੈਸਾ ਦਵਾਈ ਖਰੀਦ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਿਹਤ ਨਹੀਂ। ਆਓ ਇਸ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ ਤੇ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ । ਸਿਹਤ ਹੀ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬੁਨਿਆਦ ਹੈ। ਬਿਨਾਂ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਸਫਲਤਾ ਖੁਸ਼ੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਸਭ ਅਰਥਹੀਨ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਾਂ ਪਤਨੀ ਧੀ ਤੇ ਕੰਮਕਾਜੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਖੁਦ ਲਈ ਹੀ ਸਮਾਂ ਕੱਢਣਾ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ, ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਰੋਟੀ-ਸਬਜ਼ੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਪਤੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪਸੰਦ ਅਤੇ ਸਵਾਦ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਅਸੀਂ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖੁਸ਼ੀ ਭੁਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ  ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜਦ ਬੱਚੇ ਵੱਡੇ  ਹੋਣਗੇ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚਾਂਗੀ। ਪਰ ਉਹ ਸਮਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।

ਮਾਪੇ ਹੋਣਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਖਾ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਕੰਮ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡਾ ਪਿਛੋਕੜ ਭਾਰਤੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਾਲ ਰਹੇ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਇਹ ਸਫਰ ਹੋਰ ਵੀ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਕਦਰਾਂ-ਕਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਪਲ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿਚਾਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਆਪਣੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਦੱਸੀਆਂ ਜਾਣ । ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਸੋਚ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਆਪਣੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਰਿਵਾਜ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਾਲੀਏ? ਕੀ ਮੇਰਾ ਬੱਚਾ ਮੇਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮੇਰੇ ਤਿਉਹਾਰ ਮੇਰੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਗਾਹਰਾਈ ਨੂੰ ਸਮਝੇਗਾ? ਇਹ ਲੜਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਰਵਾਇਤੀ ਨਹੀਂ, ਇਮੋਸ਼ਨਲ ਵੀ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਡਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਖੋ ਨਾ ਬੈਠਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਧਰਮ ਜਾਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ।ਬੱਚੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਦੋਹਰੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ।ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਹੱਲ ਲੱਭੀਏ ।ਕੁਝ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਟਕਰਾਵਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸੰਤੁਲਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਮਝ ਨਾਲ । 

ਰੋਟੀ ਤੋਂ ਰੀਲ ਤੱਕ: ਬਦਲਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ

ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ,

ਉਸਦੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ

ਰੋਟੀ, ਰੁਟੀਨ ਅਤੇ ਹੌਸਲੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ

ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘਾ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਵਾਲਾ ਸਵਾਲ ਹੈ । ਅੱਜ ਦੀ ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ, ਵੱਡੇ ਘਰ, ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਾਰਾਂ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਹੱਸਦੀਆਂ ਤੇ ਪਰਫੈਕਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ? ਖਾਲੀਪਣ, ਅਣਕਹੀ ਥਕਾਵਟ, ਮਨ ਦੇ ਉਲਝੇ ਰਿਸ਼ਤੇ, ਤੇ ਰਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਚੈਨ ਨੀਂਦਾਂ। ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਭੱਜਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ, ਮਨ ਦਾ ਚੈਨ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਅਸਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਐਸੇ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਚੱਲ ਪਏ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਸਚਾਈ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਖਾਵਾ ਹੈ, ਤੇ ਸਾਡੀ ਨੀਂਦ, ਸਿਹਤ, ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੇ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਭ ਕੁਝ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਚਮਕਾਉਣ ਲਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਨੀਂਦ ਗਵਾ ਬੈਠੇ ਹਾਂ, ਸਿਹਤ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਰਹੀ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਥਕਾਵਟ ਆ ਗਈ, ਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਕਿਤੇ ਖੋ ਗਈ। ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਹੈ ਇਕ ਝੂਠੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਆਟਾ ਗੁੰਨਦੀ, ਰੋਟੀ ਬਨਾਉਂਦੀ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਖੜੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਸਫਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ, ਦੇਖਭਾਲ, ਸਬਰ, ਦਿਆਲਤਾ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਪਿਆਰ ਅਣਜਾਣੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਭਲਾਈ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਹੀ ਭਲਾਈ' ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਘੁਟਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਮਾਪੇ ਇਹ ਮੰਨ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਹ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਭ ਸੁਖ ਤਿਆਗ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਮਹਿੰਗੇ ਸਕੂਲ, ਟਿਊਸ਼ਨ, ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਘਰ, ਵਧੀਆ ਜੀਵਨ,  ਕਾਰਾਂ, ਲਾਇਫਸਟਾਈਲ ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਹੱਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਖ਼ੁਦ ਲੈਣ ਤੇ ਫਿਰ ਉਮੀਦ ਰਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਕ਼ਿਸਮਤ ਮੰਨਣ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਹਾਵਤ ਹੈ। “ਸਿਹਤ ਹੀ ਦੌਲਤ ਹੈ।” ਪੈਸਾ ਦਵਾਈ ਖਰੀਦ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਿਹਤ ਨਹੀਂ। ਆਓ ਇਸ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ ਤੇ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ । ਸਿਹਤ ਹੀ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬੁਨਿਆਦ ਹੈ। ਬਿਨਾਂ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਸਫਲਤਾ ਖੁਸ਼ੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਸਭ ਅਰਥਹੀਨ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਾਂ ਪਤਨੀ ਧੀ ਤੇ ਕੰਮਕਾਜੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਖੁਦ ਲਈ ਹੀ ਸਮਾਂ ਕੱਢਣਾ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ, ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਰੋਟੀ-ਸਬਜ਼ੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਪਤੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪਸੰਦ ਅਤੇ ਸਵਾਦ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਅਸੀਂ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖੁਸ਼ੀ ਭੁਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ  ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜਦ ਬੱਚੇ ਵੱਡੇ  ਹੋਣਗੇ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚਾਂਗੀ। ਪਰ ਉਹ ਸਮਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।

ਮਾਪੇ ਹੋਣਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਖਾ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਕੰਮ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡਾ ਪਿਛੋਕੜ ਭਾਰਤੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਾਲ ਰਹੇ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਇਹ ਸਫਰ ਹੋਰ ਵੀ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਕਦਰਾਂ-ਕਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਪਲ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿਚਾਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਆਪਣੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਦੱਸੀਆਂ ਜਾਣ । ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਸੋਚ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਆਪਣੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਰਿਵਾਜ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਾਲੀਏ? ਕੀ ਮੇਰਾ ਬੱਚਾ ਮੇਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮੇਰੇ ਤਿਉਹਾਰ ਮੇਰੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਗਾਹਰਾਈ ਨੂੰ ਸਮਝੇਗਾ? ਇਹ ਲੜਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਰਵਾਇਤੀ ਨਹੀਂ, ਇਮੋਸ਼ਨਲ ਵੀ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਡਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਖੋ ਨਾ ਬੈਠਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਧਰਮ ਜਾਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ।ਬੱਚੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਦੋਹਰੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ।ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਹੱਲ ਲੱਭੀਏ ।ਕੁਝ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਟਕਰਾਵਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸੰਤੁਲਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਮਝ ਨਾਲ । 

ਰੋਟੀ ਤੋਂ ਰੀਲ ਤੱਕ: ਬਦਲਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ

ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ,

ਉਸਦੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ

ਰੋਟੀ, ਰੁਟੀਨ ਅਤੇ ਹੌਸਲੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ

ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘਾ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਵਾਲਾ ਸਵਾਲ ਹੈ । ਅੱਜ ਦੀ ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ, ਵੱਡੇ ਘਰ, ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਾਰਾਂ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਹੱਸਦੀਆਂ ਤੇ ਪਰਫੈਕਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ? ਖਾਲੀਪਣ, ਅਣਕਹੀ ਥਕਾਵਟ, ਮਨ ਦੇ ਉਲਝੇ ਰਿਸ਼ਤੇ, ਤੇ ਰਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਚੈਨ ਨੀਂਦਾਂ। ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਭੱਜਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ, ਮਨ ਦਾ ਚੈਨ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਅਸਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਐਸੇ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਚੱਲ ਪਏ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਸਚਾਈ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਖਾਵਾ ਹੈ, ਤੇ ਸਾਡੀ ਨੀਂਦ, ਸਿਹਤ, ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੇ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਭ ਕੁਝ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਚਮਕਾਉਣ ਲਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਨੀਂਦ ਗਵਾ ਬੈਠੇ ਹਾਂ, ਸਿਹਤ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਰਹੀ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਥਕਾਵਟ ਆ ਗਈ, ਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਕਿਤੇ ਖੋ ਗਈ। ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਹੈ ਇਕ ਝੂਠੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਆਟਾ ਗੁੰਨਦੀ, ਰੋਟੀ ਬਨਾਉਂਦੀ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਖੜੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਸਫਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ, ਦੇਖਭਾਲ, ਸਬਰ, ਦਿਆਲਤਾ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਪਿਆਰ ਅਣਜਾਣੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਭਲਾਈ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਹੀ ਭਲਾਈ' ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਘੁਟਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਮਾਪੇ ਇਹ ਮੰਨ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਹ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਭ ਸੁਖ ਤਿਆਗ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਮਹਿੰਗੇ ਸਕੂਲ, ਟਿਊਸ਼ਨ, ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਘਰ, ਵਧੀਆ ਜੀਵਨ,  ਕਾਰਾਂ, ਲਾਇਫਸਟਾਈਲ ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਹੱਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਖ਼ੁਦ ਲੈਣ ਤੇ ਫਿਰ ਉਮੀਦ ਰਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਕ਼ਿਸਮਤ ਮੰਨਣ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਹਾਵਤ ਹੈ। “ਸਿਹਤ ਹੀ ਦੌਲਤ ਹੈ।” ਪੈਸਾ ਦਵਾਈ ਖਰੀਦ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਿਹਤ ਨਹੀਂ। ਆਓ ਇਸ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ ਤੇ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ । ਸਿਹਤ ਹੀ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬੁਨਿਆਦ ਹੈ। ਬਿਨਾਂ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਸਫਲਤਾ ਖੁਸ਼ੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਸਭ ਅਰਥਹੀਨ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਾਂ ਪਤਨੀ ਧੀ ਤੇ ਕੰਮਕਾਜੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਖੁਦ ਲਈ ਹੀ ਸਮਾਂ ਕੱਢਣਾ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ, ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਰੋਟੀ-ਸਬਜ਼ੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਪਤੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪਸੰਦ ਅਤੇ ਸਵਾਦ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਅਸੀਂ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖੁਸ਼ੀ ਭੁਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ  ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜਦ ਬੱਚੇ ਵੱਡੇ  ਹੋਣਗੇ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚਾਂਗੀ। ਪਰ ਉਹ ਸਮਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।

ਮਾਪੇ ਹੋਣਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਖਾ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਕੰਮ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡਾ ਪਿਛੋਕੜ ਭਾਰਤੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਾਲ ਰਹੇ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਇਹ ਸਫਰ ਹੋਰ ਵੀ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਕਦਰਾਂ-ਕਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਪਲ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿਚਾਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਆਪਣੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਦੱਸੀਆਂ ਜਾਣ । ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਸੋਚ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਆਪਣੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਰਿਵਾਜ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਾਲੀਏ? ਕੀ ਮੇਰਾ ਬੱਚਾ ਮੇਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮੇਰੇ ਤਿਉਹਾਰ ਮੇਰੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਗਾਹਰਾਈ ਨੂੰ ਸਮਝੇਗਾ? ਇਹ ਲੜਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਰਵਾਇਤੀ ਨਹੀਂ, ਇਮੋਸ਼ਨਲ ਵੀ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਡਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਖੋ ਨਾ ਬੈਠਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਧਰਮ ਜਾਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ।ਬੱਚੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਦੋਹਰੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ।ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਹੱਲ ਲੱਭੀਏ ।ਕੁਝ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਟਕਰਾਵਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸੰਤੁਲਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਮਝ ਨਾਲ । 

ਰੋਟੀ ਤੋਂ ਰੀਲ ਤੱਕ: ਬਦਲਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ

ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ,

ਉਸਦੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ

ਰੋਟੀ, ਰੁਟੀਨ ਅਤੇ ਹੌਸਲੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ

ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘਾ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਵਾਲਾ ਸਵਾਲ ਹੈ । ਅੱਜ ਦੀ ਲਾਈਫਸਟਾਈਲ, ਵੱਡੇ ਘਰ, ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਾਰਾਂ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਹੱਸਦੀਆਂ ਤੇ ਪਰਫੈਕਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ? ਖਾਲੀਪਣ, ਅਣਕਹੀ ਥਕਾਵਟ, ਮਨ ਦੇ ਉਲਝੇ ਰਿਸ਼ਤੇ, ਤੇ ਰਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਚੈਨ ਨੀਂਦਾਂ। ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਭੱਜਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ, ਮਨ ਦਾ ਚੈਨ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਅਸਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਐਸੇ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਚੱਲ ਪਏ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਸਚਾਈ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਖਾਵਾ ਹੈ, ਤੇ ਸਾਡੀ ਨੀਂਦ, ਸਿਹਤ, ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੇ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਭ ਕੁਝ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਚਮਕਾਉਣ ਲਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਨੀਂਦ ਗਵਾ ਬੈਠੇ ਹਾਂ, ਸਿਹਤ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਰਹੀ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਥਕਾਵਟ ਆ ਗਈ, ਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਕਿਤੇ ਖੋ ਗਈ। ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਹੈ ਇਕ ਝੂਠੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਆਟਾ ਗੁੰਨਦੀ, ਰੋਟੀ ਬਨਾਉਂਦੀ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਖੜੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਸਫਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ, ਦੇਖਭਾਲ, ਸਬਰ, ਦਿਆਲਤਾ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਪਿਆਰ ਅਣਜਾਣੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਭਲਾਈ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਹੀ ਭਲਾਈ' ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਘੁਟਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਮਾਪੇ ਇਹ ਮੰਨ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਹ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਭ ਸੁਖ ਤਿਆਗ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਮਹਿੰਗੇ ਸਕੂਲ, ਟਿਊਸ਼ਨ, ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਘਰ, ਵਧੀਆ ਜੀਵਨ,  ਕਾਰਾਂ, ਲਾਇਫਸਟਾਈਲ ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਹੱਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਖ਼ੁਦ ਲੈਣ ਤੇ ਫਿਰ ਉਮੀਦ ਰਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਕ਼ਿਸਮਤ ਮੰਨਣ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਹਾਵਤ ਹੈ। “ਸਿਹਤ ਹੀ ਦੌਲਤ ਹੈ।” ਪੈਸਾ ਦਵਾਈ ਖਰੀਦ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਿਹਤ ਨਹੀਂ। ਆਓ ਇਸ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗਾ ਦਿਵਸ ਤੇ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ । ਸਿਹਤ ਹੀ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬੁਨਿਆਦ ਹੈ। ਬਿਨਾਂ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਸਫਲਤਾ ਖੁਸ਼ੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਸਭ ਅਰਥਹੀਨ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਾਂ ਪਤਨੀ ਧੀ ਤੇ ਕੰਮਕਾਜੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਖੁਦ ਲਈ ਹੀ ਸਮਾਂ ਕੱਢਣਾ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ, ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਰੋਟੀ-ਸਬਜ਼ੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਪਤੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪਸੰਦ ਅਤੇ ਸਵਾਦ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਅਸੀਂ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖੁਸ਼ੀ ਭੁਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ  ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜਦ ਬੱਚੇ ਵੱਡੇ  ਹੋਣਗੇ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸੋਚਾਂਗੀ। ਪਰ ਉਹ ਸਮਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।

ਮਾਪੇ ਹੋਣਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਖਾ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਕੰਮ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡਾ ਪਿਛੋਕੜ ਭਾਰਤੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਾਲ ਰਹੇ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਇਹ ਸਫਰ ਹੋਰ ਵੀ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਕਦਰਾਂ-ਕਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਪਲ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿਚਾਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਆਪਣੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਦੱਸੀਆਂ ਜਾਣ । ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਸੋਚ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਆਪਣੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਰਿਵਾਜ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਾਲੀਏ? ਕੀ ਮੇਰਾ ਬੱਚਾ ਮੇਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮੇਰੇ ਤਿਉਹਾਰ ਮੇਰੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਗਾਹਰਾਈ ਨੂੰ ਸਮਝੇਗਾ? ਇਹ ਲੜਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਰਵਾਇਤੀ ਨਹੀਂ, ਇਮੋਸ਼ਨਲ ਵੀ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਡਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਖੋ ਨਾ ਬੈਠਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਧਰਮ ਜਾਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀ।ਬੱਚੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਦੋਹਰੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ।ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਹੱਲ ਲੱਭੀਏ ।ਕੁਝ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਟਕਰਾਵਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸੰਤੁਲਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਮਝ ਨਾਲ । 

ਰੋਟੀ ਤੋਂ ਰੀਲ ਤੱਕ: ਬਦਲਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ

ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ,

ਉਸਦੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ

ਰੋਟੀ, ਰੁਟੀਨ ਅਤੇ ਹੌਸਲੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ